Pomniki w Żorach: Czołg, książę, Nepomucen, głowa kompozytora, Wielki Ślązak

Czołg przypomina o czasach PRL

Osiedle Księcia Władysława miało swój czołg, czyli Pomnik Braterstwa Broni. Dla jednych był symbolem PRL, dla innych ozdobą osiedla. Zniknął jednak, bo nie pasował do obecnej epoki. Po przeobrażeniach ustrojowych w Polsce, także w Żorach podjęto decyzję o likwidacji pomnika, która nastąpiła w 1991 roku.

Pomnik Braterstwa Broni odsłonięto 5 maja 1975 roku na ówczesnej alei Zwycięstwa (dzisiejsza aleja Jana Pawła II). To była jedna z wizytówek naszego miasta.

- Powstaniem tego pomnika były zainteresowane władze polityczne powiatu i miasta, i one kierowały jego budową. Naczelnik Miasta u Urząd Miejski nie były bezpośrednio zaangażowane w realizację budowy. Pomnik miał symbolizować udział Armii Czerwonej i Czechosłowackiej Brygady Pancernej w wyzwalaniu Żor w marcu 1945 roku. W kolejnych latach - zawsze 24 marca delegacje składały przed nim wiązanki kwiatów – czytamy w „Leksykonie Żorskim”. Jednak w 1991 roku zdecydowano, że czołg musi zniknąć z miasta. Od złomowiska, uchronił go jeden z mieszkańców Rudziczki, który postawił go na prywatnej posesji. 

Po czołgu pojawił się pomnik księcia

Dosyć długo, bo 13 lat na zapełnienie placu po czołgu, musieli czekać mieszkańcy osiedla Księcia Władysława. W tym miejscu pojawił się pomnik Księcia Władysława, przedstawiające władcę z dynastii Piastów, założyciela Żor. Postument odsłonięto 27 czerwca 2004 roku w inaugurację Jarmarku Władysławowskiego w Żorach. Postument ma ponad 3-metry wysokości i jest wykonany z piaskowca. Władca siedzi i jest wsparty na mieczu. Autorem dzieła jest żorski projektant Leszek Zbożil.

Nepomucen był drewniany, a potem kamienny

Pomnik św. Nepomucena kojarzył się z Rynkiem od dawnych lat (jej pojawienie się datuje się na przełom XVIII i XIX wieku). W 1883 roku drewnianą figurę świętego zastąpiła rzeźba kamienna. Niestety postument uległ zniszczeniu podczas II wojny światowej. Dopiero po 55 latach staraniem Społecznego Komitetu Odbudowy odnowiono pomnik przy zachowaniu fragmentu ocalałej kolumny. 21 maja 2000 roku wmurowano akt erekcyjny składający się ze 158 nazwisk i nazw firm – sponsorów odbudowy pomnika. Żorzanie po raz kolejny odnowiony pomnik ujrzeli 15 października 2000 roku. Na ścianie frontowej cokołu możemy odczytać inskrypcję: „Jan Nepomucen. Kapłan i męczennik. Ok. 1350-93”.

Kompozytor z głową na ulicy

W 2004 roku ulica Moniuszki w Śródmieściu zyskała swój pomnik. Z okazji 11 listopada odsłonięto pomnik Stanisława Moniuszki z popiersiem kompozytora Stanisława Moniuszki. Projektantem postumentu pod popiersie kompozytora był Stanisław Szwarc, a wykonała go rzeźbiarka Bernadeta Leśniowska – odlew wykonała firma Rodlew z Rybnika – ta sama wytworzyła figury Żorków z naszego miasta, a postument to dzieło żorskiej firmy Complex Lecha Wietrzyka.

Wielki Polak i Ślązak patronem osiedla i na pomniku

Dokładnie pięć lat później po inauguracji pomnika Moniuszki na terenie osiedla Korfantego odsłonięto pomnik tego wielkiego Polaka i Ślązaka. Postument znajduje się przy alejce między blokami, w pobliżu budynku Powiatowego Urzędu Pracy w Żorach. Autorem projektu jest Tomasz Wenklar, rzeźbiarz z Tychów, odpowiedzialny za wykonanie figury konika morskiego na Rondzie Wodzisławskim oraz rzeźby z Ronda Niemieckiego Kampf-Lintfort.

Pomnik ku pamięci walczących żołnierzy

Przy ul. Klimka, na cmentarzu przy kościele farnym w Śródmieściu, znajduje się Pomnik Żołnierzy Wyklętych. Upamiętnia osoby walczące z komunistami o wolną i niepodległą Polskę.

Co ciekawe, wśród walczących byli też żołnierze z naszego regionu. Jednym z nich był porucznik Wiktor Kania, mieszkaniec Żor, którego w kwietniu 2013 roku roku Minister Obrony Narodowej awansował do stopnia kapitana Wojska Polskiego. Pomnik odsłonięto rok temu, 12 listopada 2013 roku.

ZDJĘCIA z odsłonięcia Pomnika Żołnierzy Wyklętych!