Już niedługo. Poznajmy podstawowe zasady Wyborów Samorządowych

Wybory do rad są powszechne, równe, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym.

Wybory przeprowadzają:

terytorialne (wojewódzkie, powiatowe i gminne) komisje wyborcze
obwodowe komisje wyborcze

Radni są wybierani na 5-letnią kadencję

Prawo wybierania (czynne prawo wyborcze) do danej rady ma każdy obywatel polski, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat oraz stale zamieszkuje na obszarze działania tej rady.

Nie mają prawa wybierania osoby:
pozbawione praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądowym
pozbawione praw wyborczych orzeczeniem Trybunału Stanu
ubezwłasnowolnione prawomocnym orzeczeniem sądowym

Prawo wybieralności (bierne prawo wyborcze) przysługuje osobie mającej prawo wybierania do danej rady.

Nie mają prawa wybieralności osoby:
karane za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego
wobec których wydano prawomocny wyrok warunkowo umarzający postępowanie karne w sprawie popełnienia przestępstwa umyślnego ściganego z oskarżenia publicznego
wobec których wydano prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające utratę prawa wybieralności
Prawa wybieralności nie ma obywatel Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim pozbawiony prawa wybieralności w państwie członkowskim Unii Europejskiej, którego jest obywatelem

Można być radnym tylko jednego organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego.
Można kandydować jednocześnie tylko do jednego z organów samorządowych.

Liczbę radnych wybieranych do rad ustala, odrębnie dla każdej rady, Wojewoda, po porozumieniu z Komisarzem Wyborczym, odpowiednio do zasad określonych w kodeksie oraz ustawach odrębnych.

Prawo zgłaszania kandydatów na radnych przysługuje:
komitetowi wyborczemu partii politycznej;
koalicyjnemu komitetowi wyborczemu;
komitetowi wyborczemu organizacji;
komitetowi wyborczemu wyborców.

Obywatele, w liczbie, co najmniej 15, mający prawo wybierania, mogą utworzyć komitet wyborczy wyborców.

Komitet wyborczy partii politycznej obowiązany jest zawiadomić Państwową Komisję Wyborczą o utworzeniu komitetu w okresie od dnia ogłoszenia rozporządzenia o zarządzeniu wyborów do 55 dnia przed dniem wyborów.
Koalicyjny komitet wyborczy może być utworzony w okresie od dnia ogłoszenia rozporządzenia o zarządzeniu wyborów do 55 dnia przed dniem wyborów. Pełnomocnik wyborczy koalicyjnego komitetu wyborczego zawiadamia Państwową Komisję Wyborczą do 55 dnia przed dniem wyborów o utworzeniu komitetu wyborczego.
Komitet Wyborczy musi zebrać określoną w ustawie, liczbę podpisów ze wsparciem obywatelskim.

Komisarz wyborczy niezwłocznie podaje do publicznej wiadomości informację o przyznanych numerach list kandydatów i zawiadamia o nich gminne komisje wyborcze działające na obszarze jego właściwości.

Przepisy szczególne dotyczące wyborów do rad gmin

W gminie liczącej do 20 000 mieszkańców o wyborze na radnego rozstrzyga liczba ważnie oddanych głosów na poszczególnych kandydatów.
W gminach liczących powyżej 20 000 mieszkańców podziału mandatów pomiędzy listy kandydatów dokonuje się proporcjonalnie do łącznej liczby ważnie oddanych głosów odpowiednio na kandydatów danej listy.
Na tych listach obowiązuje parytet, minimum 35% kobiet i mężczyzn.

W podziale mandatów, uczestniczą listy kandydatów tych komitetów wyborczych, na których listy w skali gminy oddano, co najmniej 5% ważnie oddanych głosów.

W każdym okręgu wyborczym tworzonym dla wyboru rady w gminie liczącej do 20 000 mieszkańców wybiera się 1 radnego.

Dla wyboru rady w gminie liczącej powyżej 20 000 mieszkańców tworzy się okręgi wyborcze, w których wybiera się od 5 do 8 radnych.

Szczegółowe informacje znajdziemy w Ordynacji Wyborczej.