Oto najstarszy cmentarz w Żorach. Powstał w pierwszej połowie XIX wieku. Kiedyś rozbił się tu samolot

Żorski cmentarz mieszczący się przy ulicy Klimka powstał w 1824 roku. Znajduje się tuż przy kościele parafialnym pod wezwaniem św. św. Filipa i Jakuba, w sąsiedztwie żorskich murów obronnych. W latach 1824-1934, pochowanych zostało tam ponad 13 tysięcy ludzi. Później spoczęło tu wielu mieszkańców zasłużonych dla Żor. Pochowano tu między innymi trzech powstańców śląskich: Rudolfa Buchtę z Baranowic, Piotra Paździora z Kleszczowa i Jana Tesznera z Żor. Na tablicy pamiątkowej mogiły znajduje się jeszcze nazwisko czwartego powstańca, Franciszka Kumora, jednak wiele wskazuje na to, że on sam tu nie spoczął.

Do niecodziennego wydarzenia doszło w 1935 roku, gdy samolot lecący z okolic Krakowa runął na tutejszą nekropolię. Zginęło wówczas dwóch pilotów ppor. Marian Ciosański i por. Walerian Dąbrowicki, zaś wiele nagrobków zostało poważnie zniszczonych. Do dziś zachowało się około 400 grobów, które nadwyrężył ząb czasu. Część z nich posiada napisy po polsku, część po niemiecku. Wiele nagrobków jest zniszczonych, porośniętych bujną roślinnością, oplecionych gęstym bluszczem. Dzięki temu cmentarz posiada swój niezwykły klimat, skrywając pewną tajemniczość.

Odwiedzając to miejsce w ostatnich dniach, można było zauważyć kilka palących się zniszczy na niektórych nagrobkach. Większość z grobów pozostaje jednak zapomniana.

Trwająca właśnie rewitalizacja ulicy Klimka obejmie również teren wokół cmentarza jak i samą nekropolię. Skwer u zbiegu ogrodzenia kościoła pw. św. Filipa i Jakuba oraz zespołu pocmentarnego zaprojektowano jako strefę wypoczynkowo-dydaktyczną. Istniejący teren zielony zostanie uporządkowany i ograniczony murkiem wykończonym panelami z cortenu, który będzie pełnił również funkcję siedziska. Wnętrze murku ma wypełnić dywan z trawy. Od strony kościoła planowane jest odtworzenie średniowiecznego muru obronnego z furtą. Mur wzbogacony będzie o charakterystyczne elementy dawnych fortyfikacji. Zaplanowano odtworzenie istniejących ścieżek na terenie cmentarza, wykonanie łączników i ścieżki wzdłuż murów obronnych bez naruszania pomników cmentarnych i istniejącej zieleni.

- Zaplanowano odtworzenia istniejących ścieżek, wykonanie łączników i ścieżki wzdłuż murów obronnych bez naruszania pomników cmentarnych i istniejącej zieleni. Alejki zostaną wyraźnie wydzielone od kwartałów z nagrobkami poprzez niskie barierki trawnikowe, a cały teren wzbogaci się o oświetlenie alejek i podświetlenie murów obronnych - zapowiadała w ubiegłym roku Pracownia Architektury projekt 44 240.

Potwierdzają to także żorscy urzędnicy, którzy tłumaczą, że teren cmentarza zostanie uporządkowany z poszanowaniem dla zmarłych.

- Alejki zostaną wyraźnie wydzielone od kwartałów z nagrobkami poprzez niskie barierki trawnikowe, a cały teren wzbogaci się o oświetlenie alejek i podświetlenie murów obronnych, ławki i kosze na śmieci - informuje Adrian Lubszczyk, naczelnik Wydziału Promocji, Kultury i Sportu Urzędu Miasta w Żorach.

Obawy mieszkańców związane ze sporymi zmianami na terenie starego cmentarza rozwiewa Ewa Pańczyk, Miejska Konserwator Zabytków w Żorach.

- Ze względu na zaprojektowanie ścieżek łączących istniejące alejki z chodnikami, konieczne będzie przeniesienie kilku nagrobków, głównie pozostałości obrzeży w inne miejsce, uporządkowanie terenu, dopasowanie zdegradowanych, leżących elementów do pomników. Zapewniamy jednak, że żaden z nich nie zostanie zniszczony ani usunięty z cmentarza - zaznaczała pod koniec ubiegłego roku Ewa Pańczyk.

Zobaczcie jak obecnie wygląda stary cmentarz w Żorach. Być może jest to jedna z ostatnich okazji, by zobaczyć najstarszą żorską nekropolię w takim wydaniu.