Pałac w Baranowicach w fatalnym stanie. "Stan techniczny budynku jest zły". Urzędnicy z Żor: Konieczna wymiana stropów w zabytkowym budynku

Remont Pałacu w Baranowicach to jedna z największych inwestycji realizowanych w Żorach. Kosztować ma ponad 16 mln zł. Nic dziwnego, że wzbudza zainteresowanie mieszkańców. Żorzanie co jakiś czas dopytują: co się dzieje na placu budowy?

Postanowiliśmy to sprawdzić. Intensywne opady śniegu i siarczysty mróz nie zatrzymały inwestycji. Prace prowadzone są głównie wewnątrz obiektu. Na zewnątrz widać zgromadzone materiały, elementy pochodzące z rozbiórki. Na część budynku rozstawione jest też rusztowanie.

- W ramach renowacji Pałacu w Baranowicach do tej pory wykonano roboty rozbiórkowe, m.in. rozebrano drewniane podłogi i stropy. Wzmocniono ściany budynku poprzez kotwienie oraz montaż ściągów stalowych. Wstawiono wieńce żelbetowe w ścianach, uzupełniono ubytki w ścianach, a także przemurowano pęknięte ściany - informuje Adrian Lubszczyk, kierownik Biuro Promocji, Kultury i Sportu w Urzędzie Miasta w Żorach.

Dodatkowo rozebrano pokrycie dachu, a także kominy – trwa obecnie ich odbudowa. Wykonano też utwardzenia pod drogę pożarową. Natomiast w specjalistycznej pracowni trwają prace konserwatorskie związane z zabytkowymi polichromiami.

Pozostało jeszcze bardzo wiele do zrobienia, tym bardziej, że podczas robót stwierdzono, że stan techniczny budynku jest zły - znacznemu zniszczeniu uległy drewniane stropy obiektu, co niekorzystnie wpływa na konstrukcję całego budynku.

- Dlatego też decyzją nadzoru branży konstrukcyjnej oraz za zgodą Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, zadecydowano o zamianie stropów drewnianych na stropy żelbetowe (zmieniono zakres robót z wymiany konstrukcji stropów drewnianych na stropy w systemie Rectolight). Ze względu na osłabienie konstrukcji cały budynek na czas remontu wymaga spięcia ankrami, aby wzmocnić pękające ściany wewnętrzne oraz zewnętrzne i ustabilizować całą konstrukcję w celu wymiany stropów - dodaje Lubszczyk.

Po wymianie stropów, które docelowo usztywnią konstrukcję budynku, będzie można przystąpić do wymiany więźby dachowej i ułożenia nowego pokrycia. Wymianę stropów rozpoczęto już w nawach bocznych i odbywa się sukcesywnie w poszczególnych pomieszczeniach.

Zabytkowy pałac zostanie odrestaurowany od fundamentów aż po dach, przy zachowaniu jego pierwotnego układu architektonicznego. Inwestycja pozwoli na uratowanie przed zniszczeniem niepowtarzalnego obiektu, stanowiącego wyjątkowy przykład architektury pałacowej na terenie Żor i tej części województwa śląskiego.

Efekty prac będą widoczne zarówno na zewnątrz, gdzie podczas remontu elewacji odtworzone zostaną historyczne detale oraz stolarka drzwiowa i okienna, jak i w środku, gdzie zaplanowano m.in. rekonstrukcję pochodzących z około 1900 roku polichromii.

Po renowacji pałac w Baranowicach ma szansę stać się jednym z ważnych ośrodków na artystycznej mapie Polski. W budynku przewidziano część z wielofunkcyjnymi salami działań artystycznych, część gastronomiczną oraz część wystawienniczą. Pełna oferta pałacu przeznaczona będzie dla wszystkich mieszkańców regionu, z uwzględnieniem organizacji pozarządowych, grup artystycznych oraz środowisk biznesowych.

Inwestycję realizuje firma ARS LONGA. Zadanie jest dofinansowane z Unii Europejskiej. UE dołoży 13,1 mln zł. Cała inwestycja ma kosztować ok. 16,6 mln zł.

Pałac w Żorach-Baranowicach pochodzi z XVII wieku. - W latach 1846-1847 został przebudowany przez Emila von Duranta, po tym jak osiadł w Baranowicach i ożenił się z córką właścicieli tego terenu. Zachowały się zdjęcia, jak wewnątrz wyglądał pałac. Co ciekawe, dawniej wejście do niego było od strony północnej. Była aleja drzew, brama. W parku w stylu angielskim było 500 różnych drzew - opowiadał wielokrotnie Jan Delowicz z Muzeum Miejskiego w Żorach.

Zobacz ruiny pałacu w Baranowicach

W trakcie swojej długiej historii pałac w Baranowicach pełnił różne funkcje, w tym m.in. ośrodka wczasowego i szkoły. Pamiętają to najstarsi mieszkańcy tej dzielnicy.

- Tutaj uczyło się i wychowało kilka pokoleń mieszkańców Baranowic. Jeszcze 30 lat temu po korytarzach tego budynku biegały dzieci, grano w piłkę w parku. Niestety, później pod prywatnym inwestorem obiekt zaczął popadać w ruinę, a mieszkańcy zaczęli pytać, kiedy będzie jak dawniej. Mam nadzieję, że ten obiekt i park za dwa lata osiągną swoją świetność - mówił kilka miesięcy temu Krzysztof Mentlik, radny z dzielnicy Baranowice w Żorach.

Mimo kilku zmian w strukturze własności w latach 90’ XX wieku i przeprowadzaniu doraźnych remontów, pałac popadał w ruinę. W 2008 roku przejęty został przez miasto Żory. Wkrótce obiekt odzyska dawny blask.