Tradycja i nowoczesność 125 lat zabrzańskich Wodociągów

Zabrzańskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. to doskonały przykład, jak można umiejętnie łączyć tradycję i nowoczesność. Historia zabrzańskich Wodociągów sięga XIX

wieku - było to jedno z pierwszych miast w naszym regionie, gdzie pojawiła się sieć wodociągowa. Do dziś przedsiębiorstwo umiejętnie czerpie z tych doświadczeń. Jednocześnie wykorzystuje nowe możliwości, które pojawiły się przed tego typu firmami - czyli przede wszystkim fundusze unijne.

To bardzo ważne, ponieważ gmina Zabrze do niedawna nie posiadała kompleksowego programu poprawy gospodarki wodno-ściekowej. Tak jak w większości polskich gmin ten obszar infrastruktury technicznej był przez wiele dziesięcioleci mocno zaniedbany, głównie ze względu na ciągły brak środków inwestycyjnych - zarówno w budżetach na poziomie gmin, jak i województw. Dopiero wejście Polski w 2004 roku do grona państw Unii Europejskiej otworzyło perspektywy w miarę szybkiego i kompleksowego unowocześnienia gospodarki wodno-ściekowej na terenie miasta Zabrze. Dzięki temu mogła się rozpocząć realizacja robót w ramach Projektu pn. "Poprawa gospodarki wodno-ściekowej na terenie Gminy Zabrze". Jest to jedna z największych inwestycji w dziejach miasta.

Mówiono o tym również podczas jubileuszowych obchodów 125-lecia zabrzańskich Wodociągów - uroczysta konferencja "Magia Wody" odbyła się w Teatrze Nowym w Zabrzu. Przybyli na nią reprezentanci władz centralnych, samorządowych, parlamentarzyści i eurodeputowani, przedstawiciele Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, naukowcy oraz wielu pracowników Wodociągów. Prezydent Zabrza, pani Małgorzata Mańka-Szulik, przypomniała, że Zabrze niedługo obchodzić będzie 86. rocznicę nadania praw miejskich, jest więc dużo młodsze od ZPWiK Sp. z o.o. Ogromne, 125-letnie doświadczenie przedsiębiorstwa, procentuje, przyczyniając się do dalszego rozwoju miasta. Wodociągi bowiem uczestniczą w trzecim co do wielkości projekcie, który realizuje Zabrze: "Poprawa gospodarki wodno-ściekowej na terenie Gminy Zabrze". Obejmuje on ponad 80 proc. obszaru miasta, ale jak stwierdziła pani prezydent, "warto było rozkopać miasto, żeby po 125 latach zrobić z tym porządek".

Wojewoda śląski Zygmunt Łukaszczyk zaznaczył w czasie konferencji, że obserwowanie przedsiębiorstwa, które przez 125 lat nie zmieniło swojego profilu, to wielka radość. A przy tym spółka oferuje najwyższej jakości usługi za najniższą cenę.

Jak zaznaczył podczas swojego wystąpienia eurodeputowany prof. Jerzy Buzek, nie mniej ważne są ścieki. Należy je odpowiednio zagospodarować, oczyszczać. ZPWiK Sp. z o.o. z powodzeniem stosuje się do takich założeń: Oczyszczalnia Maciejów jest największą na tym terenie, Oczyszczalnia Mikulczyce kilka lat temu - w 120-lecie przedsiębiorstwa - otrzymała tytuł "Modernizacji roku 2003" w kategorii "Obiekty ochrony wód".

Wielu zaproszonych gości podkreślało, że wodociągi i kanalizacja to właśnie służba ludziom. Od 125 lat Wodociągi "poją" Zabrzan czystą wodą. Oczyszczalnie ścieków działają dobrze i bezwonnie - ta druga cecha jest bardzo doceniana przez okolicznych mieszkańców, a przedsiębiorstwo słynie z niej w Polsce.

Dzięki nowym inwestycjom zabrzańskie przedsiębiorstwo będzie oferowało usługi o jeszcze wyższej jakości. Przypomnijmy, że 21 grudnia 2004 roku Gmina Zabrze, decyzją Komisji Europejskiej Nr C (2004) 5485, pozyskała dla projektu pod nazwą "Poprawa gospodarki wodno-ściekowej na terenie Gminy Zabrze" dofinansowanie w wysokości ponad 58 mln euro. Projektowi temu nadano numer 2004/PL16/C/PE/027. Podmiotem uczestniczącym we wspomnianym przedsięwzięciu jest Zabrzańskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o., które działa na rzecz Gminy Zabrze. Ponadto, w realizację projektu zaangażowane jest Ministerstwo Środowiska jako Instytucja Pośrednicząca w Zarządzaniu I szczebla oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie jako Instytucja Pośrednicząca w Zarządzaniu II szczebla.

Całkowity koszt realizacji projektu został pierwotnie oszacowany na 91 mln euro, z czego 65 proc. wydatków kwalifikowanych pokrywa Unia Europejska, a 35 proc. pochodzi ze środków własnych Gminy Zabrze i Zabrzańskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o.

Całość przedsięwzięcia jest imponująca - będzie realizowana w oparciu o 50 dokumentacji projektowych, a prace w terenie będą obejmowały swym zasięgiem - jak już wspomnieliśmy - ponad 80 proc. powierzchni miasta. Dlatego też Gmina Zabrze oraz ZPWiK

Sp. z o.o., po konsultacjach w NFOŚiGW, podjęły decyzje o podzieleniu przedsięwzięcia na dwa etapy realizacyjne i o aplikowaniu o środki z Funduszu Spójności w latach 2007-2013 - na realizację II etapu przedsięwzięcia.

Zabrzański projekt pod względem wielkości lokuje się na czwartym miejscu wśród projektów, które uzyskały w 2004 roku dofinansowanie ze środków Funduszu Spójności.

W projekcie przewidziano przebudowę kanalizacji ogólnospławnej na system rozdzielczy, co pozwoli na eliminację zanieczyszczenia wód powierzchniowych dopływających do nich ściekami ogólnospławnymi. Nastąpi także redukcja dopływu wód deszczowych do oczyszczalni ścieków komunalnych. Ponadto, projekt obejmuje także likwidację nierentownych oczyszczalni ścieków usytuowanych w dzielnicach Zabrza: Rokitnica, Makoszowy i Grzybowice. Będzie to możliwe dzięki budowie przepompowni i skierowaniu ścieków do zmodernizowanej w 2003 roku Oczyszczalni Ścieków w Mikulczycach oraz Oczyszczalni "Śródmieście", która będzie przebudowana w ramach projektu.

Projekt poprawy gospodarki wodno-ściekowej na terenie Gminy Zabrze ma ogromne znaczenie w sferze ochrony stanu środowiska naturalnego poprzez ograniczenie zrzutów nieoczyszczonych ścieków do wód powierzchniowych i gruntu. To z kolei wpłynie korzystnie na stan wód powierzchniowych oraz podziemnych. Budowa nowego i modernizacja istniejącego systemu zaopatrzenia w wodę pitną spowoduje pełne wykorzystanie własnych ujęć wody oraz wpłynie na zmniejszenie awaryjności sieci wodociągowej, a co za tym idzie - obniżenie strat wody w całym systemie.

Pierwsze efekty robót już widać. Przekazano m.in. do użytku - mieszczący ponad tysiąc metrów sześc. - zbiornik biogazu. Wybudowano go na terenie oczyszczalni ścieków "Śródmieście" w Zabrzu Maciejowie. W istniejącej oczyszczalni funkcjonuje już instalacja, która produkuje biogaz. Wybudowany zbiornik będzie napełniany, kiedy produkcja biogazu będzie większa od zużycia. Biogaz wykorzystywany jest w tej chwili do produkcji energii cieplnej. W niedługim czasie zainstalowane będą także agregaty prądotwórcze. Energia z biogazu będzie używana do zasilania urządzeń oczyszczalni ścieków.

Kartka z historii

Prezes ZPWiK Sp. z o.o. Piotr Niemiec podczas konferencji "Magia Wody" przytoczył kilka faktów z historii firmy. Jej początki sięgają dokładnie roku 1883, ale dopiero z rokiem 1922, kiedy Zabrze otrzymało prawa miejskie, rozpoczął się intensywny rozwój sieci wodociągowej. W 1936 r. istniała tu już pierwsza oczyszczalnia. Obecnie zabrzańska sieć wodociągowa ma 420 km, natomiast sieć kanalizacyjna - 260 km długości. W 2007 r. ZPWiK Sp. z o.o. otrzymało 58 mln euro dofinansowania z Funduszu Spójności na program poprawy gospodarki wodno-ściekowej. Skupia się on na zwiększeniu jakości wody pitnej i zmniejszeniu oddziaływania ścieków na środowisko - także ponadlokalnie. Programowi towarzyszyć będzie wymiana ponad 400 tys. m kw. nawierzchni drogowej, co istotnie wpłynie na komfort poruszania się po mieście.