Projekt na miarę potrzeb miasta i jego mieszkańców

Żory realizują jeden z największych w regionie projektów modernizacji gospodarki wodno-ściekowej. Jakie to ma znaczenie dla miasta?
Warto podkreślić, że jest to również jeden z największych projektów inwestycyjnych w historii miasta i nie byłby on możliwy bez wsparcia z unijnego Funduszu Spójności. Przygotowaliśmy kompleksowy projekt modernizacji gospodarki wodno-ściekowej - począwszy od budowy i modernizacji sieci kanalizacyjnej oraz wodociągowej, a skończywszy na doprowadzeniu naszej oczyszczalni ścieków do standardów europejskich.

Jak to się zaczęło?
Na początku zaznaczę, że nasze miasto już w latach 80. i 90. miało dobrze rozbudowany system kanalizacyjny, ponieważ jest skoncentrowane wokół jego starej części - nowe osiedla powstawały wokół i od razu były wyposażane w odpowiednie media. Kiedy zaczynaliśmy, 80 procent miasta posiadało sieć kanalizacyjną, a praktycznie wszędzie sięgały wodociągi. Miasto się jednak rozrastało, nowe dzielnice zamieniały się z wiosek w osiedla domków jednorodzinnych i to wymuszało rozbudowę sieci. Trzeba też było wymieniać stare, zniszczone lub przestarzałe już odcinki, żeby całość działała bezawaryjnie oraz dostosować oczyszczalnię do większej ilości ścieków.

Z jakich funduszy realizowaliście pierwsze prace?
Pierwsze inwestycje, kiedy nie było jeszcze środków pomo-cowych, powstały ze środków PWiK Żory Sp. z o.o., głównie była to modernizacja i wymiana sieci wodociągowej oraz I etap modernizacji oczyszczalni ścieków.
Rozbudowa sieci i II etap modernizacji oczyszczalni wymagały jednak znacznie większych środków. Zwłaszcza że prace musieliśmy prowadzić w newralgicznych punktach miasta, gdzie jest duży ruch samochodowy. Nie byłoby to możliwe bez korzystania z Funduszu Spójności.

Po wieloletnich staraniach Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Żory Sp. z o.o., decyzją Komisji Europejskiej, uzyskało takie dofinansowanie na Projekt pn. "Kompleksowe uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej w Żorach". Czy może pan wyliczyć, jakie efekty dzięki temu osiągniecie?
W efekcie realizacji Projektu do nowo powstałej sieci kanalizacyjnej zostanie przyłączonych około 13.116 osób, co zwiększy stopień skanalizowania aglomeracji z pierwotnych 80,38% do 99,08%. Tym samym spełniony zostanie warunek objęcia siecią kanalizacyjną co najmniej 90% mieszkańców w aglomeracji Żory. Projekt jest zgodny z zapisami Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych i spełnienia wymagania dotyczące osiągnięcia efektu ekologicznego oczyszczalni ścieków. W fazie przygotowania Projektu w latach 2006-2009 zrealizowano Kontrakty nr 3, 3A, 4, 5 i 8 , w ramach których wybudowano nową infrastrukturę wodno-kanalizacyjną w drogach wojewódzkich: Wodzisławskiej, Rybnickiej i Pszczyńskiej oraz części dzielnicy Kleszczów.
Obecnie finalizujemy prace w pozostałych dzielnicach, a zakończenie robót planujemy na początek przyszłego roku.

Zakończyły się prace związane z rozbudową i modernizacją oczyszczalni ścieków w Żorach. Okoliczni mieszkańcy ponoć już to zauważyli, bo nie ma dokuczliwych odorów. A jakie są jeszcze efekty tej inwestycji?
W ramach inwestycji powstały m.in.: zamknięte wydzielone komory fermentacyjne - właśnie dzięki nim nie ma już nieprzyjemnych zapachów. Powstał też budynek operacyjny, zbiornik osadu mieszanego i przefermentowanego, budynek technologiczny, zadaszone składowisko osadu, odsiarczalnia biogazu, zbiornik i pochodnia biogazu.
Wszystkie te prace zmierzały do tego, by zwiększyć przepustowość do 11622 m3/d (wcześniej było ok. 8700 m3/d), co pozwoli na przyjęcie ścieków z całej aglomeracji żorskiej, nawet gdy jeszcze bardziej się rozrośnie.
Budowa zamkniętych komór fermentacyjnych sprawiła, że proces związany z fermentacją będzie odbywał się przez cały rok i to w tych samych warunkach. Potrwa od 20 do 30 dni, a nie jak w otwartych komorach fermentacyjnych pół roku i dłużej. Powstający przy tej okazji metan będzie ujmowany, zostanie następnie oczyszczony, zgromadzony w zbiorniku, a później będzie przeznaczony z jednej strony do podgrzewania zamkniętych komór fermentacyjnych, aby utrzymać ich właściwą temperaturę i z drugiej strony - wykorzystany do produkcji prądu w agregatach kogeneracyjnych.

Czyli oczyszczalnia będzie sama wytwarzać energię?
Tak, zarówno prąd, jak i ciepło. Nie będzie co prawda samowystarczalna, ale energia z oczyszczalni obniży poziom zakupu energii elektrycznej z zewnątrz, a ciepła wystarczy na ogrzanie komór. Najważniejszy dla nas jest przebieg właściwej fermentacji, a produkcja prądu to rzecz wtórna.

Wróćmy jednak do mieszkańców i innych klientów Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Żory Spółka z o.o. Kiedy będą mogli przyłączyć się do nowej sieci?
Pierwsi już mogą korzystać z nowej sieci - dotyczy to m.in. mieszkańców części Kleszczowa, gdzie zakończono prace przy budowie kanalizacji sanitarnej i deszczowej, odtworzono nawierzchnie, a Państwowy Inspektor Nadzoru Budowlanego dokonał odbioru tej części inwestycji. Staramy się - i tak było w Kleszczowie - ułożyć tak harmonogram prac, żeby odtworzenie nawierzchni następowało w krótkim czasie po zakończeniu budowy sieci, co pozwala na skrócenie czasu ograniczonej przejezdności dróg i utrudnień w dojeździe do budynków.

Jakie wprowadziliście jeszcze udogodnienia dla mieszkańców, by szybko przyłączyli się do sieci?
PWiK Żory Sp. z o.o. realizuje inwestycję do granicy posesji. Po zakończeniu prac informujemy właścicieli tych posesji, gdzie już jest podciągnięta sieć, o możliwości przyłączenia się do sieci kanalizacyjnej i na wniosek mieszkańców ustalamy warunki przyłączenia się. Kiedy właściciel posesji zgłosi wykonanie robót, Przedsiębiorstwo sprawdza, czy przyłącze wykonane jest zgodnie ze sztuką i ustalonymi warunkami. Podstawą jest szczelność przyłącza i zachowanie odpowiednich spadków umożliwiających prawidłowe przepływy ścieków. Po zakończeniu budowy przyłącza potrzebna jest tylko inwentaryzacja - naniesienie przebiegu rur na mapy i zgłoszenie do zasobów geodezyjnych gminy. Koszty robót na swoim terenie ponosi właściciel posesji.

To bardzo dobre rozwiązanie - mało kosztowne i szybkie...
Tak, minimalizujemy wymagania techniczne, traktując roboty jako zmianę sposobu odprowadzania ścieków, żeby ułatwić mieszkańcom przyłączenie się do sieci. Przez cały czas przygotowań i realizacji projektu mamy też kontakt z mieszkańcami, realizujemy cały cykl spotkań informujących o wykonywanym projekcie.

W ramach projektu "Kompleksowe uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej w Żorach" zaplanowano wykonanie około 106 km kanalizacji sanitarnej grawitacyjnej, około 11 km kanalizacji sanitarnej tłocznej, 21 przepompowni ścieków, około 45 km kanalizacji deszczowej, 17 separatorów, 8 zbiorników retencyjnych, około 60 km sieci wodociągowej i 1 pompowni wody, a także budowę stacji uzdatniania wody oraz rozbudowę i przebudowę oczyszczalni ścieków.