100 lat pszczelarstwa w Żorach. To fascynująca historia lokalnych producentów miodu. Czy w mieście powstanie ścieżka edukacyjna? ZDJĘCIA

Święty Ambroży – patron pszczelarzy

Żorskie Koło Pszczelarzy działa prężnie – organizuje prelekcje, wykłady, szkolenia, wycieczki. Celebruje obchody patrona pszczelarzy Świętego Ambrożego. Rozkwita współpraca z innymi kołami. W mieście są organizowane różne wydarzenia, w które angażuje się wielu pszczelarzy.

- W ostatnich dwóch latach nasze koło rozwija się dynamicznie, jego szeregi zasilili nowi pszczelarze. W mieście są organizowane różne wydarzenia, w które angażuje się wielu pszczelarzy. Na szczególne podziękowania zasługują: Franciszek Henich, Jan Połeć, Eugeniusz Fizia, Piotr Kowolik, Leszek Szweda z rodziną, Michał Brzezina z rodziną, Andrzej Klepek z rodziną, Emil Śpiewok, Andrzej Gajda z rodziną, Aleksander Sładczyk, Agnieszka Wronka z rodziną, Łucjan Maciejończyk, Dorota Ptak, Katarzyna Lampka, Andrzej Żyła, Przemysław Symber, Tomek i Mateusz Sikora, Bartłomiej Sosna, Edward Knapik, Marek Rosół – wylicza Agnieszka Wronka z zarządu.

Jak zaznacza, ma niesamowitą przyjemność organizować takie święto. 100-lecie działalności jakiejkolwiek organizacji zdarza się bowiem niezwykle rzadko.

Żorscy pszczelarze chcą pozostawić ślad dla przyszłych pokoleń

- Dzisiaj piszemy historię naszego koła. Za chwilę rozpocznie się Msza św. w intencji żorskich pszczelarzy oraz ich rodzin. Później przejedziemy do sali bankietowej, gdzie będzie gala. Zostaną uhonorowani najbardziej zasłużeni dla żorskiego koła pszczelarze. Ten dzień musi być wyjątkowy, abyśmy pozostawili ślad dla przyszłych pokoleń – wskazała Agnieszka Wronka.

Co ciekawe,… nie lubi owadów. Jednakże zakochała się w pszczołach. Od dziewięciu lat ma własne ule. Miód wytwarzają w nich 22 pszczele rodziny. Mówi, że do żorskiego koła należą również pszczelarze z Rybnika, Rybnika-Boguszowic czy Świerklan. W ciągu dwóch lat do koła zapisało się 12 kolejnych pszczelarzy, a obecnie zrzesza ono 42 producentów miodu! Łącznie mają oni około 800 pszczelich rodzin. Marzeniem pani Agnieszki jest stworzenie ścieżki edukacyjnej o pszczelarstwie w rejonie Parku Cegielnia.

- Aby wiedza o pszczelarstwie trafiała do mieszkańców. Chodzi o to, by mogli z niej korzystać dzieci, młodzież, dorośli. W przyszłym roku chcielibyśmy zrobić wystawę o pszczelarstwie w żorskim muzeum. Bo, organizując obchody okazało się, że nie wszyscy wiedzą, że w naszym mieście jest koło pszczelarzy. Chcemy to zmienić i wyjść do ludzi – podkreśla Agnieszka Wronka.

Wspomnienia długoletniego prezesa – Jana Połcia

W obchodach uczestniczył m.in. Jan Połeć, który przez 28 lat był prezesem Koła Pszczelarzy w Żorach, jest też współautorem broszurki „Dzieje Pszczelarstwa w Żorach”. Prezesurę objął po nieżyjącym już Edmundzie Geblu, jednym z najbardziej znanych pszczelarzy w regionie.

- Pamiętam znanych nestorów żorskiego pszczelarstwa: Józefa Wróbla z Osin, Wiktorię Klasę z Rogoźnej, Damian Wydrę z ulicy Kłapczyka, długoletniego skarbnika koła Pawła Dubiela czy Józefa Hałacza, który rozprowadzał pisma o tematyce pszczelarskiej – wspomina pan Jan.

Najstarsze dzieje Koła Pszczelarzy w Żorach

W Żorach oraz w kilku innych miejscowościach wszystko zaczęło się w 1923 roku. Zamieszczono wówczas odezwę skierowaną do pszczelarzy, nawołującą do zrzeszania się. W wyniku tej właśnie odezwy oraz inicjatywy Emanuela Biskupa zwołano pierwsze zebranie pszczelarzy w Rybniku, na które przybyli właściciele pasiek z różnych stron regionu. Utworzono cztery koła: Żory, Czernica, Brzezie, Sumina.

Organizatorem Koła Polskiego Związku Pszczelarzy w Żorach był Józef Jośko, który skupił wokół siebie pszczelarzy z okolic miasta. Współzałożycielami byli: Gromnica – nauczyciel z Baranowic, Alojzy Wydra – pracownik Urzędu Pocztowego, Solich – emerytowany sztygar górniczy, Józef Wróbel – krawiec z Osin, Jan Wowra z Rownia oraz wielu innych działaczy.

Związek Pszczelarzy w Żorach powstał 23 października 1923 roku. Pierwszym Prezesem wybrano Józefa Jośkę, a w latach 1930 – 1937 funkcję tę sprawował Gromnica. Od 1937 do wybuchu II wojny światowej prezesem był Alojzy Wydra. W okresie międzywojennym aktywność członków koła była duża, obsadzano pobocza dróg drzewami i krzewami miododajnymi. Dużo czasu poświęcano na szkolenia. Wybuch II wojny światowej zahamował rozwój pszczelarstwa żorskiego.

Żorscy pszczelarze po II wojnie światowej

W okresie powojennym, 27 maja 1945 roku, 25 aktywnych pszczelarzy Żor postanowiło powołać koło. Największą aktywnością w tym okresie wykazali się: Józef Jośko, Wincenty Piksa, Tomasz Szrubarz, Franciszek Solarz, Brunon Dyrda, Juliusz Pierchała. Prezesem koła został Józef Jośko. 11 kwietnia 1947 roku do Koła Pszczelarzy w Żorach przyłączono inne pobliskie miejscowości: Baranowice, Kleszczów, Osiny, Rogoźna, Folwarki, Gotartowice, Kłokocin, Rój, Rowień, Palowice i Szczejkowice. 13 lipca 1947 roku zmienił się zarządu koła: prezesem został Józef Piekoszowski, zastępcą Stanisław Urbas, sekretarzem Walenty Domagała, skarbnikiem Wincenty Piksa. Koło działało prężnie, organizowano szkolenia, sprowadzano filmy edukacyjne z Centrali Filmów Oświatowych „Filmos” w Katowicach.

Na walnym zebraniu 28 lutego 1958 r. dokonano nastąpiły zmiany w zarządzie: prezesem został Emil Oślizło, jego zastępcą Józef Piekoszowski, sekretarzem Wincenty Piksa, skarbnikiem Alojzy Jośko, a Walenty Domagała– członkiem. 22 lutego 1959 r. funkcję skarbnika powierzono Edmundowi Geblowi, członkiem został Stefan Kolarczyk. Zarząd w tym składzie pracował przez sześć lat. W tym czasie organizowano szkolenia pszczelarzy na wzorowych pasiekach, dużo uwagi poświęcono nasadzeniom drzew i roślin miododajnych.

5 kwietnia 1964 roku wybrano nowy zarząd w składzie: Józef Piekoszowski – prezes, Emil Oślizło – zastępca prezesa, Edmund Gabel – zastępca prezesa, Piotr Dymarski – sekretarz, Józef Hałacz – skarbnik. Kolejna zmiana nastąpiła 13 kwietnia 1970 roku. Prezesurę objął Edmund Gebel, jego zastępcą został Alfons Marcisz, sekretarzem Bolesław Michalski, skarbnikiem Józef Hałacz.
Pięć lat później, 7 grudnia 1975 r., na walnym zebraniu zdecydowano, że Edward Gebel w dalszym ciągu będzie prezesem. Emil Oślizło i Józef Piekoszowski zostali zastępcami, Józefa Hałacza wybrano skarbnikiem, a Jana Krzyka sekretarzem. Od 15 stycznia 1978 roku w skład zarządu koła weszli: Henryk Skupień, Emil Oślizło, Edmund Gebel, Jan Krzyk, Józef Hałacz. 17 lutego 1980 roku do zarządu dołączyli Paweł Dubiel i Damian Wydra.

Kolejna zmiana zarządu

26 lutego 1984 roku nastąpiła kolejna zmiana. Zarząd tworzyli: Edmund Gebel, Damian Wydra, Józef Hałacz, Jan Krzyk, Paweł Dubiel, Bolesław Michalski. 24 stycznia 1988 roku na walnym zebraniu, po 23 latach Edward Geben zrezygnował z funkcji prezesa. Nowy zarząd wyglądał następująco: Jan Połeć - prezes, Józef Dyrna Robert Karwot - zastępcy, Jan Krzyk - sekretarz, Bolesław Cofali - zastępca sekretarza, Paweł Dubiel – skarbnik, Joachim Błani - zastępcą skarbnika.

Jan Połeć funkcję prezesa sprawował w latach 1988 – 2014, a członkowie zarządu zmieniali się. Przez cały okres funkcjonowania koła wszyscy członkowie dbali o rozwój, zdobywanie wiedzy, nasadzenia roślin, organizowanie warsztatów dla dzieci, współpracę ze Śląskim Związkiem Pszczelarzy. Organizowano również wycieczki edukacyjne. Jan Połeć rozpoczął hodowlę matek. W 2014 roku nastąpiła zmiana pokoleniowa. Prezesem koła został Andrzej Gajda, zastępcą Andrzej Klepek, skarbnikiem Ewa Kolarczyk, sekretarzem Łucja Maciejończyk. W 2021 roku do zarządu dołączyli: Marek Rosół, Aleksander Słodczyk, Agnieszka Wronka. (źródło: „Dzieje Pszczelarstwa w Żorach”)