Żory: Pałac w Baranowicach będzie gotowy później. "Stan techniczny budynku jest znacznie gorszy niż przewidywano"

Dłużej poczekamy na zakończenie remontu Pałacu w Baranowicach. Inwestycja za ponad 16 mln zł pierwotnie miała być gotowa pod koniec 2021 roku. To jest już nieaktualna data. Nowy termin to 31 sierpnia 2022 roku. Skąd opóźnienie?

Jak usłyszeliśmy w żorskim magistracie, jest kilka powodów, które wpłynęły na przedłużenia terminu realizacji prac remontowych w Pałacu w Baranowicach.

Należy wspomnieć o przedłużającej się procedurze przetargowej, licznych trudnościach wynikających z epidemii COVID-19 oraz znacznie gorszym niż pierwotnie zakładano stanie technicznym budynku, co wpłynęło na konieczność przeprowadzenia wielu dodatkowych prac, niemożliwych wcześniej do przewidzenia - informuje Adrian Lubszczyk z Urzędu Miasta w Żorach.

Prace nad renowacją zabytkowego Pałacu w Baranowicach ruszyły w lipcu 2020 roku. Rozpoczęły się od robót rozbiórkowych – zdemontowano drewniane podłogi i stropy, a także pokrycie dachu, kominy, elementy ścian oraz fragmenty betonowych podłóg. Skuto także wewnętrzne tynki oraz starannie usunięto i zabezpieczono historyczne płytki ceramiczne, których część zostanie wkomponowana w nowe wnętrza. Wykute zostały nowe otwory w ścianach, a także zamontowano wzmocnienia nad nowymi przebiciami i otworami drzwiowymi wewnątrz Pałacu.

W efekcie napotkano na niemiłe niespodzianki. Podczas prac okazało się, że stan techniczny budynku jest gorszy niż można było wcześniej sądzić - znacznemu zniszczeniu uległy drewniane stropy, co niekorzystnie wpływało na konstrukcję całego budynku.

- Dlatego też decyzją nadzoru branży konstrukcyjnej oraz za zgodą Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, zadecydowano o zamianie stropów drewnianych na żelbetowe w systemie Rectolight. Ze względu na osłabienie konstrukcji cały budynek na czas remontu wymagał także spięcia ankrami, aby wzmocnić pękające ściany wewnętrzne oraz zewnętrzne i ustabilizować całą konstrukcję - słyszymy w Żorach.

Wykonano wzmocnienia w miejscach pęknięć ścian zewnętrznych i wewnętrznych za pomocą spiralnych prętów ze stali nierdzewnej i specjalnych zapraw (w systemie Remmers) oraz wykonano wzmocnienia odbudowywanych i nowych ścian wewnętrznych za pomocą prętów ze stali nierdzewnej układanych w spoinach.

Jak słyszymy, obecnie kontynuowane są prace murarskie oraz związane z konstrukcjami żelbetowymi. Usunięto też stare tynki ze stropów i rozpoczęto prace związane z odtworzeniem stropów drewnianych nad pomieszczeniami z ceglanymi stropami łukowymi, czyli nad parterem w najstarszej części Pałacu. Trwają też wykopy wewnątrz pomieszczeń na poziomie parteru, konieczne do wykonania izolacji wewnętrznej i stworzenia nowych warstw posadzkowych.

Wykonywana jest również izolacja pozioma ścian zewnętrznych i wewnętrznych metodą iniekcji.
Rozpoczęto również wykonywanie tynku zewnętrznego, wymianę dachu i wykonywanie posadzek w części pomieszczeń na parterze budynku.

Zobacz ruiny pałacu w Baranowicach

Zabytkowy pałac zostanie odrestaurowany od fundamentów aż po dach, przy zachowaniu jego pierwotnego układu architektonicznego. Inwestycja pozwoli na uratowanie przed zniszczeniem niepowtarzalnego obiektu, stanowiącego wyjątkowy przykład architektury pałacowej na terenie Żor i tej części województwa śląskiego.

Efekty prac będą widoczne zarówno na zewnątrz, gdzie podczas remontu elewacji odtworzone zostaną historyczne detale oraz stolarka drzwiowa i okienna, jak i w środku, gdzie zaplanowano m.in. rekonstrukcję pochodzących z około 1900 roku polichromii.

Po renowacji pałac w Baranowicach ma szansę stać się jednym z ważnych ośrodków na artystycznej mapie Polski. W budynku przewidziano część z wielofunkcyjnymi salami działań artystycznych, część gastronomiczną oraz część wystawienniczą. Pełna oferta pałacu przeznaczona będzie dla wszystkich mieszkańców regionu, z uwzględnieniem organizacji pozarządowych, grup artystycznych oraz środowisk biznesowych.

Cała inwestycja ma kosztować ok. 16,6 mln zł (13 mln zł to dofinansowanie z Unii Europejskiej). Realizują ją konsorcjum firm ARS LONGA Konserwacja Dzieł Sztuki i Obiektów Zabytkowych J.D.M. Mazur, Sp. J z Krakowa oraz Wodpol Sp. z o.o. z Żywca.

Pałac w Żorach-Baranowicach pochodzi z XVII wieku. - W latach 1846-1847 został przebudowany przez Emila von Duranta, po tym jak osiadł w Baranowicach i ożenił się z córką właścicieli tego terenu. Zachowały się zdjęcia, jak wewnątrz wyglądał pałac. Co ciekawe, dawniej wejście do niego było od strony północnej. Była aleja drzew, brama. W parku w stylu angielskim było 500 różnych drzew - opowiadał wielokrotnie Jan Delowicz z Muzeum Miejskiego w Żorach.

Zobacz ruiny pałacu w Baranowicach

W trakcie swojej długiej historii pałac w Baranowicach pełnił różne funkcje, w tym m.in. ośrodka wczasowego i szkoły. Pamiętają to najstarsi mieszkańcy tej dzielnicy.

- Tutaj uczyło się i wychowało kilka pokoleń mieszkańców Baranowic. Jeszcze 30 lat temu po korytarzach tego budynku biegały dzieci, grano w piłkę w parku. Niestety, później pod prywatnym inwestorem obiekt zaczął popadać w ruinę, a mieszkańcy zaczęli pytać, kiedy będzie jak dawniej. Mam nadzieję, że ten obiekt i park za dwa lata osiągną swoją świetność - wspominał nie raz Krzysztof Mentlik, radny z dzielnicy Baranowice w Żorach.

Mimo kilku zmian w strukturze własności w latach 90’ XX wieku i przeprowadzaniu doraźnych remontów, pałac popadał w ruinę. W 2008 roku przejęty został przez miasto Żory. Wkrótce obiekt odzyska dawny blask.